5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) Werken met De Taalkanjers in een graadklas Beste leerkracht, Elke school, elke klasgroep en ook elke aanpak binnen de klas is uniek. Met ons graadklasdocument bij De Taalkanjers doen we heel wat suggesties om het werken met de methode in een graadklas te vergemakkelijken. Onze suggesties vormen een buffet waaruit jij als leerkracht kunt kiezen wat het beste werkt voor jou. De lesdoelen uit de thema's van De Taalkanjers worden in het document beknopt herhaald. Handige kleurcodes geven aan waar je als leerkracht ondersteuning moet bieden en waar dat minder noodzakelijk is. Aan de slag met het graadklasdocument in de 2e en 3de graad Voor de 2e en de 3e graad geven we concrete suggesties om de lessen taalbeschouwing en begrijpend lezen zo aan te passen dat de leerlingen les krijgen op hun eigen niveau. Je kunt steeds kiezen tussen enkele opties, bv.:  de opdrachten in het werkboek wijzigen of slechts een deel van de opdrachten laten maken;  de leerlingen laten werken met uitgestippelde lees- of taalbeschouwingspaden die je kunt vinden via Scoodle Sprint;  de leerlingen oefeningen op hun niveau laten maken via Scoodle Play. Wanneer je deze suggesties volgt, zullen alle leerlingen hun doelen op het einde van het schooljaar bereikt hebben. Voor de evaluatie van de leerlingen kun je kiezen tussen enkele opties:  Wanneer je ervoor hebt gekozen om de lessen aan te passen op het niveau van een bepaald leerjaar, kunnen de leerlingen de toetsen maken bij de basismethode van De Taalkanjers. Af en toe zal je een oefening in de toetsen moeten schrappen en deze in een ander thema moeten toevoegen. Dat kun je eenvoudig doen via de bewerkbare toetsen in Word-formaat die je kunt terugvinden in de Lerarenkit op Scoodle.  Wanneer je inzet op procesevaluatie, zijn er in de Lerarenkit op Scoodle bewerkbare kijkwijzers beschikbaar om de leerlingen te evalueren.  Wanneer je aan de slag gaat met de oefeningen via Scoodle Play kun je de gewenste oefenreeksen selecteren in Scoodle zodat de leerlingen extra kunnen inoefenen om de toetsen van de basismethode te kunnen maken.  Wanneer je aan de slag gaat met de taalbeschouwings-, spelling- en leespaden op niveau, kun je de leerlingen screenen aan de hand van toetsen via Scoodle Play. Het aanbod (bundels met paden) en de bijhorende screening kun je enkel gebruiken via een licentie op Scoodle Sprint. Uiteraard reiken wij enkel suggesties aan. Het blijft het eigenaarschap van de school om het materiaal naar eigen hand te zetten. Het team van de Taalkanjers. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) Werk je het eerste schooljaar met De Taalkanjers? Volg dan de route van het 5e leerjaar. Het tweede schooljaar werk je met de route van het 6e leerjaar. Er wordt over de leerjaren heen dus met dezelfde Taalkanjerverhalen en dezelfde eindopdracht gewerkt. De les uit de handleiding kan voor dit leerjaar gevolgd worden. Je vindt af en toe enkele suggesties bij de les. Die zorgen voor extra verdieping op niveau, maar zijn niet verplicht om de doelen te bereiken. De les wordt gegeven met een aanpassing, zodat de leerlingen kunnen werken op het niveau van hun leerjaar. Je kunt daarbij kiezen uit verschillende suggesties. THEMA 1 - #yolo Les Duur Lesdoelen 5e lj 6e lj 1. #yolo 50 Taalbeschouwing • Verschillende manieren aanwenden om de betekenis van een moeilijk woord te vinden • Beste manier bepalen om de betekenis van een moeilijk woord te vinden Je verdeelt de klas in heterogene groepen. Je stimuleert de leerlingen van het 6e leerjaar om te modellen en goed aan de leerlingen van het 5e leerjaar uit te leggen hoe ze te werk gaan. Je neemt zelf een homogene aanloopgroep bij je. Die begeleid je en daar ben jij het model. 2. Internet? Yes, maar … 50 Begrijpend lezen • Feiten en meningen afleiden uit informatieve boodschappen Spreken • Eigen mening verwoorden Taalbeschouwing • Reflecteren over onderscheid feit en mening De leerlingen van het 6e leerjaar krijgen voldoende tijd voor de uitdagingsoefening. Je begeleidt de leerlingen van het 5de leerjaar. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 3. Gezonde discussies 50 Spreken • Kritisch reageren in een discussie/gesprek met gepaste (tegen)argumenten Luisteren • Actieve luisterhouding 4. Teksten op het internet 50 Taalbeschouwing • Nadenken over de tekstsoort die bepaald wordt door de bedoeling van de zender • Nadenken over het teksttype dat bepaald wordt door de vorm en de opmaakelementen • Gepast middel kiezen om een boodschap over te brengen • Doel van de boodschap Sta met de leerlingen van het 5e leerjaar voldoende stil bij de aanloopoefening en maak ze samen met hen. 5. Boodschap verzonden! 50 Schrijven • Teksten uitschrijven met persoonlijke accenten, gevoelens, indrukken … Taalbeschouwing • Keuze van de weg en de middelen (communicatieschema) De leerlingen kunnen deze opdracht maken aan de hand van een aangepast kopieerblad (Suggestiefiches – Kopieerblad 1) via Scoodle Sprint. Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Allemaal media 50 Begrijpend lezen • Verbanden tussen voorkennis en gelezen tekst Taalbeschouwing • Nadenken over de boodschap, de bedoeling, de situatie en de weg De leerlingen van het 5e leerjaar lezen de aanlooptekst. Je ondersteunt hen bij het maken van de oefeningen. De leerlingen van het 5e leerjaar kunnen in homogene duo's aan de slag gaan. 7. Elke vogel zingt … 50 Luisteren 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Eigen voorkennis weergeven • Link met de wereld leggen • Inhoud van mondelinge tekst bespreken Taalbeschouwing • Nadenken over klanken in verschillende talen, standaardtaal en in dialecten 8. Ch@t er maar op los! 50 Taalbeschouwing • Communicatieve vaardigheden ontwikkelen door na te denken over de zender, de boodschap, de ontvanger, de bedoeling, het effect en de relatie tussen talige en niet-talige aspecten van de boodschap Begrijpend lezen • Betekenis afleiden van talige en niet-talige elementen in chatberichten 9. Krokodillenkak 50 Luisteren • Essentie van de tekst samenvatten Taalbeschouwing • Onderwerp en persoonsvorm aan duiden op basis van de congruentie tussen deze beide en/of door het stellen van de janeevraag • Nadenken over het zinsdeel dat zegt: wat het onderwerp doet/wat ermee gebeurt of wat/hoe het onderwerp is/wordt • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 10. De cyberstek 50 Spreken • Correcte spreekhouding + hierop reflecteren • Vertellen over belevenissen, ervaringen van zichzelf, waarnemingen, gebeurtenissen of boodschappen van anderen Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 2 - Brollywood Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. De zus van Zorro 50 Begrijpend lezen • Verwijsrelaties uit een fictieve tekst afleiden • Samenvatten van een verhaal en daarbij passende verwijswoorden gebruiken Taalbeschouwing • Functie en gebruik van verwijswoorden 2. De blauwe blooper 50 Luisteren • Hoofdgedachte uit een beluisterd interview halen • Rekening houden met wat niet letterlijk wordt gezegd Taalbeschouwing • Aspecten van het communicatieschema herkennen 3. Filmtaal 50 Taalbeschouwing • Signaalwoorden en verwijswoorden gebruiken Begrijpend lezen • Informatieve tekst chronologisch samenvatten • Betekenis afleiden van nieuwe begrippen • Gebruik maken van signaal- en sleutelwoorden Je geeft extra begeleiding en ondersteuning aan de leerlingen van het 5e leerjaar. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 4. Wie is de mooiste van het land? 50 Taalbeschouwing • Bijvoeglijke naamwoorden • Plaats in een woordgroep bepalen • Trappen van vergelijking 5. Een scenario schrijven 50 Schrijven • Oriënteren op de schrijftaak • Nadenken over de ontvanger • Inzicht in het communicatieschema • Schrijfstrategie opstellen en als nuttig ervaren Herhalingles 1 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Allemaal acteur! 50 Spreken • Op gevorderd niveau lezen, rekening houden met hun publiek 7. Bollywood 50 Luisteren • Laten inspireren tot nieuwe ideeën en die toepassen • Samenvatten in eigen woorden • Gerichte luisterstrategie (luistermaatje) Begrijpend lezen • Concentreren • Samenvatten door sleutelwoorden aan te duiden De leerlingen van het 6e leerjaar die het samenvatten goed onder de knie hebben luidop verwoorden hoe ze te werk zijn gegaan. 8. Kom op met je talent! 50 Schrijven • Filmscenario op basis van een concrete schrijfstrategie • Interview op basis van een concrete schrijfstrategie 9. Tong in de knoop 50 Spreken 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Teksten met aandacht voor een goede articulatie voorlezen • Op hun niveau taalvaardigheden op klank- en letterniveau in speelse activiteiten ontwikkelen en beheersen 10. Showtime! 50 Spreken • Passende spreekhouding • Spreekdurf • Op een expressieve manier uiten Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingles 2 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 3 - Vuurkracht Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. Oude Belgen 50 Begrijpend lezen • Feiten en meningen afleiden uit een fictieve tekst • Fictieve teksten kunnen ook informatief zijn • Personages beoordelen Taalbeschouwing • Feiten en meningen onderzoeken 2. Einde of begin, een verhaal naar je zin! (1) 50 Schrijven • Nadenken over schrijfdoel en schrijfpubliek • Zelfgeschreven fictieve tekst functioneel ondersteunen door middel van tekeningen 3. Wat een ramp! 50 Taalbeschouwing • Nadenken over de bedoeling en de vorm van een mededeling, uitroep, vraag en bevel • Zichzelf situeren binnen het communicatieproces en reflecteren op de situatie, de bedoeling en het effect van de boodschap • Op basis hiervan een mededeling, een zin, een vraag of een bevel formuleren • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 4. Vurige maskers 50 Schrijven • Kort, duidelijk en gestructureerd stappenplan opstellen 5. Einde of begin, een verhaal naar je zin! (2) 50 Spreken • Verhaalfragment voorlezen aan hun klasgenoten, rekening houdend met gevoelens, intonatie en gepaste spreekhouding • Aandachtspunten formuleren voor een volgende spreektaak Technisch lezen • Expressie aanpassen aan de sfeer van het verhaal Herhalingsles 1 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Vurige kunstwerken 50 Taalbeschouwing • Werkwoord in t.t. of v.t. herkennen • Werkwoorden met en zonder klankverandering aanpassen aan een opgegeven tijd • Zinnen aanpassen aan een opgegeven tijd • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 7. De kracht van de natuur 50 Begrijpend lezen • Oorzaak- en gevolgrelaties afleiden uit informatieve teksten, grafieken, schema's en tabellen 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Informatie uit informatieve teksten, grafieken, schema's en tabellen interpreteren, samenvatten en hieruit correcte conclusies trekken Taalbeschouwing • Nadenken over nut en gebruik van verwijs- en signaalwoorden 8. Tussen twee vuren 50 Taalbeschouwing • Betekenis achterhalen van woordgroepen die letterlijk of figuurlijk gebruikt worden • Frequent gebruikte uitdrukkingen gebruiken en begrijpen • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 9. Onopgeloste zaken 50 Luisteren • Hoofdgedachte van een tekst formuleren • Doel van een beluisterde tekst achterhalen • Nadenken over de betrouwbaarheid van een beluisterde tekst 10. Waar rook is, is vuur 50 Schrijven • Nadenken over en rekening houden met de ontvanger van hun schrijftaak • Extra informatie opzoeken Spreken 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Zelfgeschreven tekst expressief voorlezen Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 4 – Top secret Les Duur Lesdoelen 5e lj 6e lj 1. Het mysterie van agent Pi 75 Taalbeschouwing • Boodschap versterken door non-verbale communicatie en lichaamstaal • Bedoeling van de zender achterhalen door de nonverbale communicatie en lichaamstaal te interpreteren Begrijpend lezen • Symbolen in strips interpreteren als codes voor gevoelens door te kijken naar de communicatieve situatie 2. Kraak de code 75 Begrijpend lezen • Sleutelwoorden selecteren uit een informatieve tekst aan de hand van de 5 W-vragen en de H-vraag • Samenvatten van een informatieve tekst in een schema Taalbeschouwing • Gebruik, nut, effect van verschillende geschriften 3. Op de goede weg 50 Luisteren • Aandachtig luisteren naar een routebeschrijving die door een medeleerling wordt gegeven 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Mondeling gegeven routebeschrijving visualiseren met behulp van een kaart/plattegrond Spreken • met behulp van een kaart/plattegrond een route duidelijke beschrijven voor leeftijdsgenoten 4. Mysterieuze zinnen 50 Taalbeschouwing • Focus van de zin verleggen door de zinsdelen van plaats te veranderen • Sprekende krantenkop schrijven • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5. Hoe loopt het af? 50 Taalbeschouwing • Persoonsvorm linken aan de persoon en het getal van het onderwerp • Aangeven in welke tijd een zin geschreven is Schrijven • In een tekst die ze uitschrijven rekening houden met de tijd waarin er geschreven wordt • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 6. De wraak van de mummie 50 Begrijpend lezen • Ooraak-gevolgrelaties afleiden uit een fictieve tekst • Fictieve tekst samenvatten op basis van oorzaakgevolgrelaties • Oorzaak-gevolgrelaties weergeven door gebruik te maken van signaalwoorden Taalbeschouwing • Signaalwoorden die belangrijk zijn om een boodschap te begrijpen terugvinden en begrijpen 7. Dolen in het museum 50 Luisteren • Ooraak-gevolgrelaties achterhalen uit een fictieve tekst Taalbeschouwing • Signaalwoorden die belangrijk zijn om een boodschap te begrijpen terugvinden en begrijpen 8. Zeg het met een pictogram 50 Taalbeschouwing • Nut en betekenis van pictogrammen die kunnen informeren, waarschuwen, verbieden of gebieden Begrijpend lezen • Verschil tussen een logo en een pictogram • Niet-talige boodschappen waarnemen en begrijpen 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen 10. De ideale misdaad 50 Schrijven • Ontspannend kortverhaal schrijven volgens opgelegde structuur • Niet-talige elementen gebruiken om een geschreven boodschap kracht bij te zetten Taalbeschouwing • Lay-out van een strip bewerken om de boodschap duidelijk te maken Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 5 – FFW88 Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. De bunker van zotte Dolf 50 Luisteren • Beluisterd verhaal beoordelen en communicatiemodel inschakelen Spreken • Mening over een beluisterd verhaal geven en beargumenteren • In gesprek gaan over de conclusie van een mondelinge boodschap Geef de leerlingen een ingevulde mindmap (deel 2 – Taalkanjerverhaal) zodat ze de tekst beter kunnen volgen en begrijpen. Geef de tekst eventueel op voorhand al eens mee naar huis en denk daarbij aan woordverklaringen. Verdeel de leerlingen tijdens de discussie in homogene groepen. 2. Dit wil ik even kwijt 50 Taalbeschouwing • Teksttype van een boodschap ontdekken op basis van vorm en inhoud • Lay-out herkennen en beoordelen + effect van de layout Begrijpend lezen • Niet-talige elementen in een tekst De leerlingen lezen de aanloopteksten. De leerkracht biedt hier ondersteuning. De aanzetoefeningen kunnen samen, daarna focus op de aanloopoefening 3. Kindsoldaten en kinderrechten 75 Begrijpend lezen • Inhoud voorspellen op basis van titels en afbeeldingen • W-vragen en H-vraag inzetten voor het aanduiden van de sleutelwoorden (informatieve tekst) Mogelijkheid om samen te weCVBrken: Verdeel de leerlingen tijdens het filosoferen in homogene groepen. Begeleid de leerlingen van het 5e leerjaar en stimuleer de leerlingen van het 6e leerjaar om zoveel mogelijk zelfstandig aan de slag te gaan. Beperkt het aantal vragen en kies ze op leeftijd van de kinderen. Maak oefening 4 samen met de leerlingen van het 5e leerjaar 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Inhoud beoordelen op basis van hun kennis van de wereld Spreken • Eigen mening verwoorden en reageren op anderen in een filosofisch gesprek 4. Recht op een mening 75 Taalbeschouwing • Zakelijke brief • Reflecteren over de bedoeling van een zakelijke brief a.d.h.v. communicatieschema Schrijven • Op eigen niveau een zakelijke brief schrijven + tekstkenmerken Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5. (Op)recht 50 Taalbeschouwing • Nieuwe woorden vormen door gebruik te maken van bestaande woorden • Afleidingen rubriceren volgens het grondwoord met voor- en/of achtervoegsel • Samenstelling, afleiding, voorvoegsel, achtervoegsel • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 6. Recht op de juiste betekenis 50 Begrijpend lezen • Betekenis van moeilijke woorden afleiden uit een informatieve tekst Bij het maken van de oefeningen werk je best in homogene groepen en ondersteun je de leerlingen waar nodig. Laat de leerlingen van het 6e leerjaar voornamelijk modellen tijdens de aanzet. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Tussentitels bedenken bij alinea's Taalbeschouwing • Betekenis van een woord achterhalen door de opbouw van het woord te onderzoeken Werken in heterogene duo's bij het afleiden van de woordbetekenissen. 7. Protest voor de vrede! 50 Taalbeschouwing • Bedoeling en effect van de boodschap uit een liedtekst achterhalen en bespreken Luisteren • Boodschap van een lied in eigen woorden samenvatten en beoordelen Spreken • Gesprek samenvatten in eigen woorden + verslag uitbrengen 8. Tableau Vivant 100 Schrijven • Boodschap overbrengen met behulp van niet-talige beeldende elementen • Mening expressief uiten Begrijpend lezen • Niet-talige boodschappen correct interpreteren (linken aan voorkennis) De leerlingen volgen de suggesties voor de aanloopgroep. Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 6 – Clowns of klonen? Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. Slodderzuiger, enkel voor jongens! 100 Spreken • Met leeftijdsgenoten een gesprek voeren waarbij ze hun eigen mening geven + rekening houden met de gespreksregels • Gesprek samenvatten in eigen woorden Schrijven • Voor het schrijven van een stappenplan nadenken over het doel dat ze de lezer willen laten bereiken • Duidelijke stappenplan schrijven (korte zinnen, gebiedende wijs) 2. Van experimenteren kun je leren 50 Begrijpend lezen • Resultaten van een proef voorspellen voor het lezen • Tijdens het lezen een proef visualiseren en na het lezen beoordelen Spreken • Voorspellingen en resultaten van hun proef kort en gestructureerd verwoorden voor de medeleerlingen De leerlingen kunnen de aanloopteksten lezen. 3. Moeder nr. nul 50 Taalbeschouwing • Afkortingen in het Nederlands en andere talen 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Betekenis van afkortingen opzoeken in het woordenboek Begrijpend lezen • Afkortingen correct lezen en begrijpen (door context of woordenboek) 4. Ik ben een WETEN-schapper 50 Luisteren • Tekst begrijpend en samenvatten a.d.h.v. sleutelwoorden • Chronologisch samenvatten a.d.h.v. genoteerde sleutelwoorden Zorg ervoor dat de leerlingen van het 5e leerjaar niet tegenover elkaar zitten in de cirkels. Neem deze leerlingen in een groep apart bij het maken van de oefeningen en bied voldoende ondersteuning. Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5. Zo sterk als papa 50 Taalbeschouwing • Teksten verrijken door gebruik te maken van vergelijkingen en metaforen • Frequent gebruikte vergelijkingen en metaforen • Letterlijke of figuurlijke betekenis van woorden en woordgroepen 6. Je bent uniek! 50 Luisteren • Luisterdoel op voorhand duidelijk bepalen en zo oriënteren • Mondelinge boodschap van een medeleerling begrijpen en interpreteren door de focus te leggen op het luisterdoel Geef de tekst op voorhand mee naar huis en zorg voor een lijst met verklaringen van moeilijke woorden. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Luisterstrategie beoordelen en in groep reflecteren 7. Klonen, een groot gevaar? 50 Begrijpend lezen • Tekstfragment samenvatten door sleutelwoorden aan te vullen in een schema • Verbanden afleiden in een tekst • Inhoud van een tekst beoordelen en eigen mening formuleren op basis van argumenten uit de tekst Spreken • Uitkomen voor eigen mening in een discussie/gesprek en reageren met gepaste (tegen)argumenten 8. Miskloon je mee? 50 Taalbeschouwing • Structuur van samenstellingen Schrijven • Krantenartikel schrijven met gepaste lay-out • Gebruik maken van metaforen, samenstellingen en bijvoeglijke naamwoorden 9. De mandarijn van de zelfrijzende zon 50 Spreken • Conclusie van een gesprek samenvatten en overbrengen aan hun leeftijdsgenoten Luisteren • Karaktertrekken, gevoelens en stemmingen van personages beoordelen 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Afloop van de tekst beoordelen (voorkennis, morele waarden en normen) Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 7 – Hola, djambo, salaam! Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. Zo verdomd oneerlijk 50 Begrijpend lezen • Vervolg van een verhaal voorspellen aan de hand van een deel van de tekst en hierbij rekening met hun voorkennis • Over de personages en hun eigenschappen Schrijven • Bij het kort uitschrijven van het vervolg van een verhaal rekening houden met de chronologie door gebruik te maken van de juiste signaalwoorden Luisteren • Hun voorspelling van een verhaal controleren, rekening houdend met de karaktereigenschappen van de personages en de chronologie van het verhaal Je geeft de leerlingen ruim op voorhand de opdracht om kopieerbladen 7.1.1-7.1.2 thuis alvast te lezen en kopieerblad 7.1.3 daarbij te gebruiken als leidraad. Volg doorheen de les de tips die voor de aanloopgroep gegeven worden en pas deze toe op deze groep leerlingen. 2. Uit het leven gegrepen 50 Begrijpend lezen • Gevoelens en stemmingen afleiden uit een getuigenis + inleven in een personage • Een getuigenis chronologisch samenvatten met aandacht voor de volgorde van gebeurtenissen/handelingen en veranderingsprocessen Vorm homogene groepen (leesniveau) en begeleid de groep die jouw ondersteuning nodig heeft. Deze groep leest tekst 1. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Verbanden afleiden uit een tekst oorzaak – gevolg of probleem – oplossing Spreken • Op bondige en correcte wijze spreken over belevenissen, eigen ervaringen, waarnemingen of gebeurtenissen 3. Leg het uit met de lay-out 50 Taalbeschouwing • In verschillende teksten de opmaak (lay-out) en de opmaakmiddelen herkennen en benoemen: titel, kopjes, alinea's, afbeelding, vet en cursief • Teksttypes beoordelen op basis van het communicatieschema + beoordelen op basis van de zender, de ontvanger, de boodschap, het middel en de bedoeling Technisch lezen • Woorden met een trema onderscheiden en correct lezen Laat de leerlingen het reisverhaal en het krantenartikel in het taalboek op p. 35-37 ruim op voorhand thuis lezen. 4. Gedachten en gedichten 50 Schrijven • Verschillende soorten gedichten herkennen en schrijven • De kenmerken van soorten gedichten herkennen en rekening houden met de specifieke vormtaal van gedichten zoals rijm, vorm, herhaling of klankwerking Taalbeschouwing 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Kenmerken van soorten gedichten herkennen aan de hand van de vorm en de opmaakmiddelen 5. Vragenuurtje 50 Schrijven • Vragenlijst over persoonlijke informatie van zichzelf correct en nauwkeurig invullen • Schema maken op basis van persoonlijke gegevens van zichzelf en anderen uit een vragenlijst Begrijpend lezen • Persoonlijke vragenlijsten van zichzelf en anderen vergelijken (gelijkenissen en verschillen) en op basis van die vragenlijsten ook gevoelens afleiden van de schrijver Spreken • Hun geschreven mindmaps met elkaar bespreken en verduidelijking vragen aan elkaar door gebruik te maken van open en gesloten vragen Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Hulp gevraagd! 50 Taalbeschouwing • Onderwerp en persoonsvorm aanduiden in een meervoudige zin • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • In meervoudige zinnen zinsdelen aanduiden die vertellen waar, waarmee en wanneer iemand iets doet, is of wordt • Zelf meervoudige zinnen maken, gebruikmakend van enkele opgegeven zinsdelen • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 7. Hulp uit alle hoeken 50 Begrijpend lezen • Een tekstfragment samenvatten door sleutelwoorden aan te vullen in een schema • Verbanden afleiden in een tekst (reden, oorzaak, gevolg, probleem, oplossing) Spreken • Hun keuze voor elkaar motiveren Laat deze groep het instructiefilmpje van het leesmaatje op voorhand bekijken. Bied extra woordenschatondersteuning aan, bv. door de leerlingen de woordverklaringen onder de teksten op voorhand te laten lezen. Zorg er zelf voor dat deze woorden gedurende de eerste lessen van het thema al aan bod komen. De leerlingen lezen tekst 1 en 2 (laat die eventueel ook op voorhand al lezen als huistaak). 8. Doe het op jullie manier! 100 Schrijven • Voor het schrijven informatie opzoeken over een goed doel dat zij willen steunen • Gevonden informatie over een goed doel selecteren, structureren en schematisch neerschrijven voor zichzelf Spreken Zet op voorhand al punten op papier die jij wil horen van hen tijdens het praatje. Tijdens de les kan dit nog verder aangevuld worden, maar zorg voor een leidraad. Wie wil de organisatie helpen? Welke acties onderneemt de hulporganisatie? Waar voeren ze actie? Beschrijf het logo van de organisatie. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • In kleine groepen vertellen over hun goed doel • In kleine groepen discussiëren over het initiatief dat zij willen uitvoeren voor hun goede doel en daarbij rekening houden met de gespreksregels • De conclusie van het gesprek verwoorden voor de hele klas Welke interessante weetjes heb je ontdekt ontdekt over de organisatie? Wat kun jij zelf doen? Bedenk een realiseerbare actie en leg uit hoe je dat zult aanpakken. … 9. Een e-mail voor 50 Schrijven • Hun initiatief gestructureerd en duidelijk omschrijven in een email • Communicatieschema toepassen bij het schrijven van een e-mail naar een onbekende Taalbeschouwing • Tekstkenmerken verwoorden en gebruiken bij het schrijven van een e-mail Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 8 – Ruimteraadsels Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. Plutonesiërs op komst 50 Spreken • Fictieve tekst expressief en technisch correct voorlezen aan klasgenoten, rekening houdend met de gevoelens en stemmingen die in de tekst voorkomen • Door leeftijdsgenoten voorgelezen tekst beoordelen 2. Ruimteraadsels 50 Begrijpend lezen • Feiten en meningen onderscheiden • De betrouwbaarheid van de zender beoordelen • Gevoelswaarde van woorden in de tekst afleiden • Informatie uit teksten en grafieken gebruiken om een eigen mening te vormen De leerlingen lezen tekst 1 en 2 (laat die eventueel ook op voorhand al lezen als huistaak). 3. Is er leven op Pluto? 50 Spreken • Bij het voeren van een gesprek rekening houden met de gespreksregels en hun taak in het gesprek (panellid of moderator) • Gesprek leiden en modereren • Hun mening in een gesprek gepast beargumenteren op basis van een goede voorbereiding Geef de gespreksregels op voorhand mee met de leerlingen zodat ze deze thuis al kunnen bestuderen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 4. Gelanceerd! 50 Luisteren • Beluisterd stappenplan chronologisch rangschikken door sleutelwoorden te zoeken en signaalwoorden juist te interpreteren • Relaties zoals oorzaak – gevolg begrijpen en interpreteren op basis van de signaalwoorden • Tijdens het luisteren de hoofdgedachte noteren in een schema door gebruik te maken van signaalwoorden Bij oefening 3 kunnen de leerlingen uit deze groep tekst 2 volgen in het taalboek zonder daarbij de sleutelwoorden te noteren. Zij maken het schema onder jouw begeleiding. Na het beluisteren doen ze hun boek dicht. 5. Met woord en beeld 50 Taalbeschouwing • Achterflap van een boekcover beoordelen op vorm, inhoud en lay-out. + hun mening staven • Nut van een boekcover achterhalen en verwoorden Taalbeschouwing • Communicatieschema toepassen op een boekcover, met nadruk op het doel en het middel Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Mercurius in de kijker 100 Taalbeschouwing • Folder beoordelen op lay-out en vormkenmerken Schrijven • Voor het schrijven van een folder voldoende informatie verzamelen om die folder Geef oefening 2 in het werkboek op voorhand mee als huistaak. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) inhoudelijk aantrekkelijk te maken • Overtuigende folder schrijven, rekening houdend met de layout, de vormkenmerken en de onderdelen van de kijkwijzer 7. Race naar de ruimte 50 Begrijpend lezen • Tekst schematiseren • Tekst chronologisch samenvatten • Verbanden afleiden in een tekst (reden, oorzaak, gevolg, probleem, oplossing). • Terugblikken op hun voorspellingen en beoordelen de tekst 8. Buitenaards leven 50 Taalbeschouwing • Woordsoorten (bijvoeglijk naamwoord, zelfstandig naamwoord, lidwoord en werkwoord) • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. • Eventueel kunnen ze het woordsoortenspel mee spelen (met de hele groep samen). 9. Lunar X Project 50 Spreken 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Brochure voorstellen door gebruik te maken van expressie en gevoel • Andere leerlingen overtuigen van een zelfgemaakte brochure • Spreekopdracht van hun medeleerlingen beoordelen en voorzien van opbouwende feedback / • Hun eigen spreken verbeteren Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 9 – Bio? Logisch! Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. De Australische bonte dikbilbengelaarburger 50 Luisteren • Hun voorspellingen en meningen bij een luistertekst aan elkaar verwoorden • Sleutelwoorden uit een beluisterde tekst opnoemen Spreken • Bewust zijn van mimiek bij het verkondigen van een eigen mening • Eigen mening in duidelijke en correcte zinnen verwoorden en met een duidelijke samenhang van ideeën Maak heterogene duo's voor het stellingenspel. 2. Enkel voor gekke bekken 50 Schrijven • Zich bij het schrijven van een sprookje aan het teksttype en de spellingregels houden • Hun fantasie gebruiken bij het schrijven van een sprookje • Uitdrukkingen met alliteraties vormen Laat deze leerlingen eventueel op voorhand nog eens uitdrukkelijk oefenen op het juist gebruiken van Aanhalingstekens en leestekens bij het schrijven van dialogen. 3. De hond in de pot al gevonden? 50 Taalbeschouwing • Uitdrukkingen koppelen aan een context • Zelf uitdrukkingen gebruiken om een tekst boeiender te maken • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Uitdrukkingen met alliteraties vormen • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 4. Mijn voetafdruk 50 Begrijpend lezen • Diagrammen en grafieken aflezen en die informatie verbinden en vergelijken met nieuwe informatie die ze lezen in teksten • Verbanden in een informatieve tekst schematiseren en zo de gedachtegang weergeven • Inhoud van teksten beoordelen • Betekenis van belangrijke woorden afleiden uit de tekst Je begeleidt de leerlingen door hen de opbouw en het kader van het schema al te geven. Zij moeten dit kader dan aanvullen met de bijhorende informatie. Verder is het ook handig om de moeilijkste woorden en hun verklaring al op voorhand mee te geven om als huistaak te lezen en te begrijpen tegen deze les. 5. Lettersoep of letterpoes 50 Taalbeschouwing • Spelen met taal en woorden • Afleidingen, samenstellingen, keerwoorden en homoniemen Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Een milieuverrijkte taal 50 Taalbeschouwing • Nadenken over onderliggende en bovenliggende begrippen • Betekenis van een woord achterhalen en het in een zin gebruiken • Synoniemen en tegenstellingen gebruiken om de betekenis van een woord te achterhalen • De aanzet kan gemeenschappelijk. • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. • Deze les zou eventueel ook aan de hele groep samen gegeven kunnen worden, mits extra ondersteuning voor de leerlingen niveau 5e leerjaar. 7. En wat zijn de gevolgen? 50 Luisteren • Structuur vinden in een wervende tekst • Kritisch hun mening geven over een luistertekst • Argumenten uit een wervende luistertekst halen • Mening vormen over een wervende luistertekst en die verdedigen 8. Eco-logische schrijfsels! 100 Begrijpend lezen • Feiten en meningen in teksten onderscheiden • Betrouwbaarheid van de zender beoordelen • Op zoek gaan naar verbanden in en tussen verschillende teksten Schrijven • Opinietekst schrijven op basis van zelf verzamelde informatie uit verschillende bronnen 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 9. Debatteren kun je leren 50 Luisteren • Gericht luisteren naar de argumenten van anderen en hier gepast op reageren door ze te bevestigen of te weerleggen • Gericht luisteren naar wat er gezegd wordt in een debat en doorvragen op wat er gezegd wordt Spreken • Zich voorbereiden op een debat door argumenten te zoeken bij een opgelegde mening • Deelnemen aan een debat door rekening te houden met de gespreksregels en zich te houden aan hun rol binnen het debat De leerlingen lezen het opiniestuk van Jean Vandenbossche. Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) THEMA 10 – Een nieuw avontuur Les Duur Lesdoelen 5e leerjaar 6e leerjaar 1. Filosoferen? Moet je zeker eens proberen! (1) 50 Luisteren • Luisterstrategie bewust toepassen en beoordelen • Hun luisterstrategie bijsturen en aangeven hoe het beter kan Bij oefening 1 bied je de leerlingen het kopieerblad aan bij het opbouwen van de mindmap. Bij het beoordelen laat je de leerlingen duidelijk verwoorden hoe ze werk zijn gegaan. Laat hen modellen voor de leerlingen 5e leerjaar. Let op: dit thema zet in op het afscheid van de leerlingen 6e leerjaar van de basisschool. Dat is natuurlijk niet aan de orde voor de leerlingen van het 5e leerjaar. Hou hier rekening mee. Eventueel kun je het afscheid ook meer toespitsen op het afscheid van de leerlingen van het 6e leerjaar, het einde van het schooljaar, het opsplitsen van de groep … 2. Filosoferen? Moet je zeker eens proberen! (2) 50 Luisteren • Mondelinge boodschappen van medeleerlingen begrijpen en hier kritisch op reageren Spreken • Met gepaste argumenten reageren en uitkomen voor hun mening in een gesprek • Verslag uitbrengen van een gesprek 3. Uitvliegen 50 Taalbeschouwing • Zinnen vormen in de tegenwoordige en de verleden tijd • Aangeven of een zin een actie, een gebeurtenis of een toestand weergeeft Grote delen kunnen samen gegeven worden. Indien gewenst kan er alsnog verwezen worden naar het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint, of naar de oefeningen op Scoodle Play. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) 4. Wie heb ik aan de lijn? 50 Spreken • Zich voorbereiden op een telefoongesprek door als beller de inhoud te selecteren en te ordenen • Tijdens een telefoongesprek rekening houden met de gespreksregels • Tijdens een telefoongesprek informatie uitwisselen, door gebruik te maken van een passend taalregister Begrijpend lezen • Verbanden leggen tussen de personages en hun gevoelens 5. Hoe is het geweest? 50 Schrijven • Informatie verzamelen alvorens een schrijftaak aan te vatten • Anekdote schrijven met persoonlijke accenten, gevoelens en indrukken • Hun schrijftaak nakijken, aanpassen en verbeteren Herhalingsles 1 50 De leerlingen maken de weeroefeningen. 6. Leentjebuur spelen 50 Taalbeschouwing • Nadenken over de opbouw van leenwoorden • Betekenis van een woord achterhalen aan de hand van een zelfgekozen strategie Grote delen kunnen samen gegeven worden. Indien gewenst kan er alsnog verwezen worden naar het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint, of naar de oefeningen op Scoodle Play. Voor de uitspraak van bepaalde leenwoorden kun je de leerlingen van het 6e leerjaar laten modellen. 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Zich verwonderen over het feit dat sociale context en cultuur een invloed hebben op onze taal 7. Op en top vol verlangen 100 Begrijpend lezen • Verbanden leggen tussen personages en hun gevoelens • Locatie van een verhaal visualiseren Luisteren • Routebeschrijving visualiseren Spreken • Wegbeschrijving geven Deze les zet sterk in op de overgang naar het secundair. Leg daarom de juiste accenten. Tijdens het activeren van de voorkennis laat je bv. voornamelijk de leerlingen van het 6e leerjaar aan het woord. 8. De laatste dagen 50 Taalbeschouwing • Verwoorden wat het genus van zelfstandige naamwoorden is en kunnen het genus juist gebruiken • Termen 'mannelijk', 'vrouwelijk' en 'onzijdig' gebruiken binnen de context van het genus van zelfstandige naamwoorden • Woordboek gebruiken om het genus van een zelfstandig naamwoord op te zoeken en correct toe te passen • De leerlingen maken de aanloopoefeningen in het werkboek. • De leerlingen kunnen aan de slag met het pad van taalbeschouwing (niveau 5e leerjaar) via Scoodle Sprint. • De leerlingen maken oefeningen op niveau via Scoodle Play. 9. Afscheidswolken 50 Schrijven • Hun schrijfopdracht aanpassen aan hun publiek • Creativiteit toevoegen aan hun schrijfopdracht Taalbeschouwing 5e en 6e leerjaar – JAAR 2 (6e leerjaar als leidraad) • Verschillende woordsoorten gericht inzetten om hun boodschap krachtiger te maken Plezierlezen / Vrij lezen * Samen plezierlezen of vrij lezen Herhalingsles 2 50 De leerlingen maken de weeroefeningen.